Principe "nemen of betalen": essentie, geschiedenis van optreden, toepassing vandaag

2024 Auteur: Howard Calhoun | [email protected]. Laatst gewijzigd: 2023-12-17 10:36

Er zijn verschillende soorten risico's in de relatie tussen grote leveranciers en afnemers. Onder hen is een vrij veel voorkomende situatie wanneer het niet mogelijk is om alle geplande goederen te verkopen vanwege de weigering van de transactie door een van de partijen bij het contract. Dit leidt tot aanzienlijke financiële verliezen voor het toeleverende bedrijf. Om dergelijke gevallen te voorkomen, wordt in een aantal contracten voor de levering van producten (meestal duur en in grote hoeveelheden) het principe "take or pay" toegepast. Wat betekent dit, wat is het en hoe is dit mechanisme ontstaan? Hoe en werkt het altijd? U leert hierover door het artikel te lezen.

De essentie van het principe

De "take or pay"-voorwaarde is een vrij algemeen mechanisme in relaties tussen grote bedrijven, inclusief internationale bedrijven. Het bestaat uit het volgende: bij het sluiten van een overeenkomst over de levering van een bepaalde hoeveelheid producten gaan de leverancier en de koper bepaalde verplichtingen aan. De eerste moet, binnen de door het contract bepaalde termijn, de maximale hoeveelheid goederen leveren in overeenstemming met de door beide partijen vastgesteldevolume afspraken. De tweede is om te betalen voor de opgegeven hoeveelheid producten, ongeacht hoeveel er daadwerkelijk is gekocht in de relevante periode.

De betekenis van de "take or pay"-voorwaarde

De toepassing van dit principe maakt het mogelijk het risico op financiële verliezen te minimaliseren die samenhangen met het onvermogen om het geplande volume aan producten te verkopen. Zelfs als de koper weigert de goederen te kopen in de maximale hoeveelheid (vastgelegd in het contract), zal hij de volledige kosten moeten betalen. Dit kan worden gezien als een boete voor het niet nakomen van de voorwaarden van het contract. In de zakelijke omgeving wordt dit het "take or pay"-principe genoemd. Als een dergelijk risicobeperkingsmechanisme niet zou worden gebruikt, zou de leverancier dit in de prijsformule moeten opnemen.

Het verhaal achter het take-or-pay-principe

Voor het eerst werd dit systeem van het opbouwen van relaties tussen de partijen bij de leveringsovereenkomst eind jaren 50 van de twintigste eeuw in Nederland ingevoerd. Dit had te maken met de ontwikkeling van het Groningen-gasveld, dat een zeer dure onderneming bleek te zijn, waarvoor publieke middelen moesten worden geïnvesteerd in de gastransport- en productie-infrastructuur. Het uitgegeven geld moest worden teruggegeven, en er was maar één manier om dit te doen - door te zorgen voor een ononderbroken levering van grote hoeveelheden gas en deze volledig te betalen. Dit is hoe het "take or pay"-principe, dat tegenwoordig actief wordt gebruikt, werd uitgevonden.

De Staat der Nederlanden is geslotenmeerjarige contracten. Ze voorzagen in de maximale hoeveelheden goederen die tegenpartijen binnen een bepaalde periode moesten afnemen. Als ze weigerden aan de voorwaarden te voldoen, betaalden ze een boete. Op dit moment is een van de bekendste aanhangers van dit principe het Russische bedrijf Gazprom.

Als de voorwaarde niet werkte: een goed voorbeeld

Gazprom past het "take or pay"-principe actief toe in zijn betrekkingen met Chinese en Europese partners. Veel van de intergouvernementele overeenkomsten van het bedrijf over gasleveringen hebben een looptijd van 25 jaar of meer. Meestal werkt alles goed, maar er was een keer een fout.

De voorwaarden van de overeenkomst over het contract, gesloten volgens het gespecificeerde principe met het Tsjechische bedrijf RWE Transgas, werden geschonden. De koper weigerde gas af te nemen in het maximale volume dat in het contract was voorzien en wilde geen boete betalen. Als gevolg van rechtszaken (vanwege de schending van het "take or pay"-principe) was "Gazprom" de verliezer. Het Weense Arbitragehof erkende het recht van het Tsjechische bedrijf om minder gas af te nemen dan bepaald in de voorwaarden van het contract, zonder boetes te hoeven betalen.

Ontevredenheid over de toestand bij internationale partners

Ondanks het feit dat het 'take or pay'-principe actief wordt gebruikt in het exportbeleid van Russische bedrijven, hebben veel tegenpartijen er herhaaldelijk hun ongenoegen over uitgesproken. Zulke strikte voorwaarden van internationale contractenover de levering van gas hield met name niet van de Italiaanse en Oekraïense partners.

Zo dreigde Eni Gazprom met een weigering om het contract te verlengen als het 'take or pay'-principe niet van de voorwaarden is uitgesloten. De onvrede van de Italiaanse partners is begrijpelijk, want door het tekort aan gasvolumes verloor het 1,5 miljard euro (voor 2009-2011).

Oekraïense tegenpartijen klagen ook. Zo wordt volgens het contract tussen Gazprom en Naftogaz (geldig tot 2019) jaarlijks 52 miljard kubieke meter gas aan Oekraïne geleverd. Voor 2013 werd de aanvraag van partners slechts ingediend voor 27 miljard kubieke meter. In dat geval moet het bedrijf minimaal 33 miljard kubieke meter betalen. meter, evenals mogelijke boetes voor tekorten van twee miljard dollar.

Sommige analisten zeggen dat het tijdperk van de dominantie van contracten met zulke zware voorwaarden geleidelijk aan een einde komt. Dit geldt niet alleen voor het Russische "Gazprom", maar ook voor andere wereldbedrijven. Hoe gebeurtenissen zich zullen ontwikkelen, de tijd zal het leren.

Conclusie

Het principe van "nemen of betalen" kan een zeer effectief hulpmiddel worden genoemd om het risico op financieel verlies te verminderen. Voor leveranciers is dit een kans om hun producten volledig te verkopen en anderszins verliezen door "te weinig aankopen" te verminderen. Maar, zo bleek, niet alle kopers houden van deze toestand (en kunnen het betalen). Sommige experts vinden het principe te rigide en voorspellenweigering om het te gebruiken. Het werkt in ieder geval nog steeds (weliswaar met hindernissen), en veel bedrijven zijn best tevreden met deze gang van zaken.